Από πολύ μικρή ηλικία τα παιδιά ερωτώνται και σκέφτονται σχετικά με το επάγγελμα που θα ακολουθήσουν όταν μεγαλώσουν. Ακόμα και μέσα από τις δραστηριότητες στις οποίες εμπλέκονται ή τα παιχνίδια με τα οποία παίζουν, αρχίζουν να διαπιστώνουν πως ορισμένα επαγγέλματα συνδέονται συχνότερα με το ένα φύλο από ό,τι με το άλλο. Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες (World Economic Forum, 2017, Geary, Stoet 2018) οι μελλοντικές επιλογές των παιδιών σε σχέση με την ενασχόλησή τους με τους τομείς της Επιστήμης, της Τεχνολογίας, της Μηχανικής και των Μαθηματικών (STEM) επηρεάζονται σημαντικά από τα κοινωνικά στερεότυπα.
Σύμφωνα με έκθεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης του 2021, οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν μόλις το 36% των αποφοίτων από κλάδους STEM και μόνο το 18% αποφοίτων στον τομέα Τεχνολογίας, Πληροφορικής και Επικοινωνίας (ΤΠΕ). Συχνό φαινόμενο αποτελεί το γεγονός ότι οι άνδρες εκπαιδευτικοί κυριαρχούν στις σπουδές των κλάδων STEM σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και στους χώρους εργασίας, με αποτέλεσμα την έλλειψη γυναικείων προτύπων. Η απροθυμία των γυναικών να επιλέξουν μία σταδιοδρομία σε τομείς STEM δεν συνδέεται με καμία αδυναμία λόγω φύλου, αφού τα κορίτσια παρουσιάζουν εξαιρετικές επιδόσεις στα μαθήματα αυτών των κλάδων. Ωστόσο, το ενδιαφέρον τους δείχνει να μειώνεται με την πάροδο του χρόνου καθώς είναι συχνό φαινόμενο, τα αγόρια να ενθαρρύνονται περισσότερο σε μαθήματα STEM, ενώ τα κορίτσια δέχονται μειωμένα ερεθίσματα προς τις δραστηριότητες STEM από το περιβάλλον τους.
Για την αντιμετώπιση των παραπάνω, οι εκπαιδευτικοί έχουν στα χέρια τους ένα πολύ ισχυρό εργαλείο, αυτό της βιωματικής και διεπιστημονικής παιδαγωγικής προσέγγισης STEM, παράδειγμα της οποίας αποτελεί η ρομποτική. Μέσα από την ρομποτική, τα παιδιά μπορούν να καλλιεργήσουν απαραίτητες δεξιότητες για τον 21ος αιώνα όπως είναι η κριτική σκέψη, η επίλυση προβλημάτων και η ομαδοσυνεργατικότητα. Ακόμη, ενισχύεται η δυνατότητα αξιολόγησης και ανάλυσης της πληροφορίας ενώ απομυθοποιείται το λάθος. Παράλληλα όμως, η παιδαγωγική αυτή προσέγγιση μπορεί να λειτουργήσει ως αρωγός για την κατάρριψη των στερεοτύπων αναφορικά με το φύλο για την ενασχόληση με τις θετικές επιστήμες και την τεχνολογία και τα παιδιά να ενθαρρυνθούν ισάξια να ακολουθήσουν μία μελλοντική καριέρα στα πεδία αυτά.
Οι εκπαιδευτικοί μέσα από παραδείγματα που σχετίζονται με τους κλάδους STEM μπορούν να αναδείξουν τη συνεισφορά των γυναικών σε κομβικά σημεία των επιστημών και της τεχνολογίας. Μια γυναίκα που έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο, ήταν η Χέντι Λαμάρ, η οποία το 1942 σε συνεργασία με τον συνθέτη George Antheil, πατεντάρισε ένα σύστημα εναλλαγής συχνοτήτων που εφαρμόστηκε στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, και το οποίο αποτέλεσε τη βάση για την ανάπτυξη της τεχνολογίας πίσω από το WiFi, το GPS και το Bluetooth. Επίσης, η Μάργκαρετ Ελαΐν Χάμιλτον έπαιξε κρίσιμο ρόλο στην αποστολή Apollo 11 της NASA το 1969, προγραμματίζοντας τον κώδικα που οδήγησε τους πρώτους ανθρώπους στο φεγγάρι. Τέλος, η Άντα Λάβλεϊς ήταν συγγραφέας και μαθηματικός, στις σημειώσεις της οποίας περιγράφονταν οι λεπτομέρειες του πρώτου προγραμματιστικού κώδικα για υπολογιστές, γεγονός που την καθιέρωσε ως την πρώτη προγραμματίστρια υπολογιστών στον κόσμο.
Τα παραπάνω είναι μόνο ελάχιστα από τα αξιόλογα παραδείγματα γυναικών που έχουν αφήσει το στίγμα τους στους κλάδους των επιστημών και της τεχνολογίας. Μέσα από τέτοια παραδείγματα αλλά και την ρομποτική, οι εκπαιδευτικοί μπορούν να ενθαρρύνουν την ίση ενασχόληση των αγοριών και των κοριτσιών με τις δραστηριότητες STEM. Ίσως είναι η στιγμή, τόσο τα αγόρια όσο και τα κορίτσια, να εντοπίσουν τα στερεότυπα που πιθανώς υπάρχουν, να ευαισθητοποιηθούν και να τα αμφισβητήσουν!
- https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/A-9-2021-0163_EL.html
- https://en.wikipedia.org/wiki/
- https://www3.weforum.org/docs/WEF_GGGR_2017.pdf
- Geary D., Stoet G., 2018, The Gender-Equality Paradox in Science, Technology, Engineering, and Mathematics Education